PUCK VERKADE: INFILTREREN EN MANIPULEREN

DIT IS KUNST: Op 11 april ben je onze gast. Is je werk te omschrijven als het onderzoek van het bijzondere op een directe manier?

PUCK VERKADE: Ik onderzoek maatschappelijke verschijnselen met behulp van mijn camera. Een van mijn werken gaat over een leefgemeenschap van christenen die denken dat het einde van de wereld nabij is. Een ander werk was mijn deelname – met videocamera - aan het televisieprogramma De Nieuwe Rembrandt van de AVRO. Dat programma wilde kunst, in de vorm van een wedstrijd tussen kunstenaars, dichter bij het publiek brengen. Zo’n christengemeenschap en zo’n televisieprogramma lijken me veel te zeggen over de maatschappij waarin we nu leven. Ze fascineren me, maar ik heb er niet zomaar een rechtlijnige mening over. Het zijn eerder zaken die me aan het twijfelen brengen en me uitdagen. Juist dat is voor mij een reden om er rechtstreeks op af te gaan en ze op een directe manier, vanuit mijzelf, te benaderen. Ik ben niet op zoek naar bergen poëzie of wolken van metaforen. Mijn manier van werken is infiltreren en manipuleren. Ik heb vooraf nooit een uitgewerkt script dat zegt wat het resultaat zou moeten zijn. Ik heb een camera nodig en een bepaalde mentale instelling. Als ik werk wil ik optimale voelsprieten ontwikkelen voor mijn onderwerp. Ik moet er volledig in staan. Het moet erop of eronder zijn.

DIT IS KUNST: Wat bedoel je met manipuleren?

PUCK VERKADE: Ik wil mijn onderwerpen rechtstreeks en kwetsbaar in beeld brengen. Dus zonder sarcasme en vooroordelen. Daarvoor moet ik allereerst mijzelf manipuleren. Dat wil zeggen, ik moet mijn eigen sarcasme en mijn eigen vooroordelen afbreken om anderen daadwerkelijk open tegemoet te treden. Cynisme en mensen te kakken zetten vind ik niet boeiend. En natuurlijk manipuleer ik ook als ik mijn werk monteer. Zoals ik al zei, werk ik nooit met een uitgeschreven script. Ik probeer zoveel mogelijk dingen uit tijdens het monteren.

DIT IS KUNST: Maar is de vorm waarin je je werk presenteert, vaak met behulp van meerdere schermen, niet zeer esthetisch?

PUCK VERKADE: Nee, dat is niet mijn opzet. Mijn beelden zijn in veel opzichten slordig en amateuristisch. Ik heb voor sommige werken mijn vader laten filmen. Die is aannemer, geen kunstenaar of cameraman. Dat rafelige wil ik ook zo. Esthetische beelden scheppen vaak afstand. Het gebruik van multiscreens is voor mij een manier om het publiek te laten zien dat er meer is dan die ene geconstrueerde werkelijkheid van het beeld op het scherm en dat de gefilmde werkelijkheid altijd meerdere achterkanten heeft.

DIT IS KUNST: je werk over het televisieprogramma De Nieuwe Rembrandt toont met name dat televisie veel geënsceneerder is, dan doorgaans tot je doordringt. In jouw werk zie je, dat als de deelnemers niet enthousiast en spontaan genoeg doen, de opnames van de regisseur opnieuw moeten. Was het je bedoeling om dat te laten zien?

 

PUCK VERKADE: Uiteraard was het de bedoeling om het geconstrueerde van televisie te laten zien, maar vooral ook de prestatiedruk binnen zo'n wedstrijd en het blootleggen van het circus van aandacht dat het oproept.

DIT IS KUNST: Zou je zelf televisie willen maken?

PUCK VERKADE: Het lijkt mooi om buiten het circuit van de kunst je werk te laten zien. Maar wat levert dat op? Een programma als De Nieuwe Rembrandt kun je geslaagd noemen omdat het een groot publiek kennis laat maken met de wereld van de kunst. Maar de inhoudelijke kwaliteit van het programma is, vanuit het perspectief van de kunst, niet heel sterk. In Nederland is televisie maken een bedrijf waarin haast, geld en competitie een grote rol spelen. Gelegenheidsteams van freelancers komen bij elkaar om in een zo kort mogelijke tijd een programma te maken. En vervolgens werken die mensen dan weer in andere teams aan het volgende programma. Dat leidt tot standaardformules en oppervlakkigheid. Wat kunst voor mij bijzonder maakt, de mogelijkheid om te experimenteren en op zoek te gaan naar gelaagdheid, lijkt in de wereld van de televisie op dit moment niet zomaar mogelijk. Maar als ik de kans zou krijgen om televisie te maken op MIJN MANIER, zou ik die kans met beide handen aanpakken.

Web: Puck Verkade